წრიული ეკონომიკა და ახალი შესაძლებლობები – რესურსეფექტური, სუფთა წარმოება და ეკო–ინოვაცია მცირე და საშუალო საწარმოებისათვის – წარმოადგენს „ევროკავშირი გარემოსთვის“ EU4Environment) პროგრამის რეგიონალურ პროექტს ევროკავშირის აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებისთვის: აზერბაიჯანი, ბელორუსი, მოლდოვა, საქართველო, სომხეთი და უკრაინა.

EU4Enironment პროგრამა დაფინანსებულია ევროკავშირის მიერ და მას ახორციელებს ხუთი პარტნიორი: ეკონომიკური თანამშრომლობის და განვითარების ორგანიზაცია (OECD), გაეროს ევროპისე კონომიკური კომისია (UNECE), გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამა (UNEP), გაეროს ინდუსტრიული განვითარების ორგანიზაცია (UNIDO), და მსოფლიო ბანკი (World Bank).

EU4Environment-ის ქმედებები მიმართულია ხუთ პრიორიტეტული შედეგის მიღწევისკენ:

  1. მწვანე გადაწყვეტილებების მიღება
  2. ცირკულარული ეკონომიკა და ზრდის ახალი შესაძლებლობები
  3. სამართლიანი და თანაბარი შესაძლებლობები გარემოსდაცვით სფეროში
  1. ეკოსისტემური სერვისები და საარსებო წყაროები
  2. ცოდნის გაზიარება და კოორდინაცია

მეორე მიზნის  – “ცირკულარული ეკონომიკა და ზრდის ახალი შესაძლებლობები” ფარგლებში UNIDO საქართველოში და აღმოსავლეთ პარტნიორობის სხვა ქვეყნებში ახორციელებს პროგრამას “რესურს ეფექტური და სუფთა წარმოების (რესწ) გაძლიერება მცირე და საშუალო საწარმოებში”.

საქართველოში ყოფილი EaP GREEN პროგრამის (2014-2017) მნიშვნელოვან მიღწევებზე დაყრდნობით, რომელში  მონაწილე 50 მცირე და საშუალო საწარმოში  ნედლეულის, ენერგიისა და წყლის მოხმარების შემცირებამ დაადასტურა UNIDO-ს რესურს-ეფექტური და სუფთა წარმოების მეთოდოლოგიის ეფექტურობა, UNIDO აგრძელებს ეროვნული შესაძლებლობების განვითარების ხელშეწყობას, რათა საშუალება მიეცეთ მცირე და საშუალო  საწარმოებს გადავიდნენ რესურს ეფექტურ და უფრო სუფთა წარმოების მეთოდებზე. გარდა ამისა, UNIDO გამოავლენს შესაძლებლობებს, რაც ხელს შეუწყობს წრიული ღირებულების ჯაჭვების შექმნას, წრიული ეკონომიკის შესაძლებლობებისა და სარგებელის გასაზრდელად საწარმოებში, მთავრობასა და სამოქალაქო საზოგადოებაში.

პროექტის საქმიანობა

  • საწარმოების რესწ კლუბების შექმნა ახალ მუნიციპალიტეტებსა და რეგიონებში;
  • რესწ მომსახურეობის ს ინსტიტუციონალიზაციის მხარდაჭერა;
  • ექსპერტთა შორის რესწ- შესაძლებლობების გაფართოება და მისი დემონსტრირება შერჩეულ საწარმოებში;
  • სამრეწველო ნარჩენების წყაროების შეფასება და მათი გადამუშავების შესაძლებლობების გამოვლენა (ნარჩენების ნედლეულად გარდაქმნა), წრიული ეკონომიკის მოდელების დემონსტრირება  ”ნარჩენების რუკები”-ს გამოყენების საშულებით.
  • არსებულ გარემოში რესწ-ს განხორციელებისა და სარგებლიანობის შესახებ ცოდნის გაზიარება.

გრძელვადიანი შედეგი

მცირე და საშუალო საწარმოების რესურსეფექტურობის, სუფთა წარმოების და ეკო-ინოვაციის შესაძლებლობის გაძლიერება.

პროექტის შედეგები

  • ეროვნული პოტენციალის შექმნა და მცირე და საშუალო ს საწარმოებში რესწ-ს დემონსტრირება (როგორც ცალკეულ საწარმოებში, ასევე რესწ კლუბების საშუალებით);
  • წრიული ეკონომიკის პრინციპების დანერგვა – ნარჩენების რუკის საშუალებით ნარჩენების გადამუშავების ხელშეწყობა, რესწ ინტეგრირებული მიდგომის დაინერგვა საქართველოს მცირე და საშუალო საწარმოებში.

რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების სადემონსტრაციო პროექტი

ეს პროგრამა ეხმარება ქვეყნებს მწვანე, უფრო ეფექტურ და მდგრად ეკონომიკებზე გადასვლასა და გარემოსდაცვითი გამოწვევების გადაჭრაში. დეტალური ინფორმაცია იხილეთ

UNIDO-ს რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების სადემონსტრაციო პროექტი წარმოადგენს შემადგენელ ნაწილს ევროკავშირის რეგიონულ-ი პროგრამისა, რომლის მიზანია „მწვანე“ (ეკოლოგიურად სუფთა) ეკონომიკური განვითარების ხელშეწყობა აღმოსავლეთ ევროპის პარტნიორ ქვეყნებში (საქართველო, სომხეთი, აზერბაიჯანი, ბელორუსი, მოლდოვა, უკრაინა). ეს ოთხწლიანი პროგრამა (2013-2016) ხორციელედება საერთაშორისო ორგანიზაციების კონსორციუმის მიერ, რომლის შემადგენლობაში შედიან OECD (წამყვანი ორგანიზაცია), UNECE, UNEP and UNIDO.

UNIDO-ს სადემონსტრაციო პროექტის მიზანს წარმოადგენს აღმოსავლეთ ევროპის პარტნიორ ქვეყნებში სამრეწველო საწარმოებსა და სხვა ორგანიზაციებში რესურსების ეფექტურად გამოყენების და გარემოსდაცვითი საქმიანობის გაუმჯობესება და ამ გზით მწვანე ეკონომიკური განვითარების ხელშეწყობა.  რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების პრაქტიკაში ფართო დანერგვის მიზნით პროექტი ითვალისწინებს:

  • ინსტიტუციური და საკადრო შესაძლებლობების განვითარებას;
  • რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების შესაძლებლობების დემონსტრირებას, შედეგების გავრცელებას და რეპლიკაციას სამიზნე სამრეწველო სექტორებში, როგორიცაა საშენ მასალათა, კვების და ქიმიური მრეწველობები;
  • რესურსეფექტური და ეკოლოგიურად სუფთა ტექნოლოგიების გადაცემას და შესაბამისი ინვესტიციების მხარდაჭერას.UNIDO-ს სადემონსტრაციო პროექტს აფინანსებს ევროკომისია, UNIDO, სლოვენიის მთავრობა და ავსტრიის განვითარების ბანკი (OeEB).

საქმიანობა

  • რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების პრაქტიკაში ფართოდ გამოყენების და ამასთან დაკავშირებული ეკონომიკური, ეკოლოგიური და სოციალური სარგებლის მიღების მიზნით პროექტის ფარგლებში განხორციელდა და მიმდინარეობს შემდეგი ღონისძიებები:
  • რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების მეთოდოლოგიის გამოყენებაში მომზადდა  18 ქართველი ექსპერტი, რომელთაც შეუძლიათ კონსულტაცია გაუწიონ საწარმოებს ამ მიმართულებით;
  • 18 ქართულ საწარმოში ჩატარდა რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების შესაძლებლობების შესწავლა და გამოვლინდა ამ სწარმოებში ბუნებრივი რესურსების უფრო პროდუქტიულად გამოყენების და გარემოს დაცვის გაუმჯობესების ღონისძიებები. ზოგიერთმა საწარმომ უკვე დაიწყო ამ ღონისძიებების განხორციელება;
  • ჩამოყალიბდა რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების კლუბები კახეთის რეგიონში, რუსთავის, კასპის და ქუთაისის მუნიციპალიტეტებში, რომლებიც აერთიანებენ 35 მცირე და საშუალო საწარმოს. კლუბის წევრი კომპანიების მუშახელმა შეისწავლა რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების მეთოდები და შეუძლიათ ეს ცოდნა გამოიყენონ თავიანთ საწარმოებში;
  • სამი საწარმოსთვის მომზადდა საინვესტიოციო წინადადება რესურსდამზოგი და სუფთა ტექნოლოგიების შესასყიდად და წარმოებაში დასანერგად; მიმდინარეობს საფინანსო ინსტიტუტებთან თანამშრომლობა შესაბამისი ფინანსური რესურსების მისაღებად;
  • რესურსეფექტურ და სუფთა წარმოების პოპულარიზაციის მიზნით, საქართველოს სხვადასხვა ქალაქში მოეწყო შეხვედრები მეწარმეების, ბიზნეს ასოციაციების, ცენტრალური და ადგილობრივი ხელისუფლების, არასამთავრობო ორგანიზაციების, აკადემიური ინსტიტუტების და მედიის წარმომადგენლების მონაწილეობით.
  • მომზადდა რესურსეფექტურ და სუფთა წარმოების სახელმძღვანელო ქართულ ენაზე.

დაგეგმილია რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცენტრის ჩამოყალიბება, რომელიცპროექტის დასრულების შემდეგ გააგრძელებს საქმიანობას და თანამშრომლობას ქართულ საწარმოებთან.

დაინტერესებული მხარეები

 რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების სადემონსტრაციო პროექტის მართვის

სტრუქტურა საქართველოში

რესურსეფექტურობის და სუფთა წარმოების სადემონსტრაციო პროექტის მთავარი ბენეფიციარები არიან სამრეწველო კომპანიები და სხვა ორგანიზაციები, რომლების დაინტერესებული აირანი მიიღონ ეკონომიკური და ეკოლოგიური სარგებელი RECP მეთოდოლოგიის გამოყენებით. პროექტის დაინტერესებული მხარეები არიან ასევე ეკონომიკის და გარემოს დაცვის სამინისტროები, აკადემიური წრეები და არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომელთა საქმიანობა უკავშირდება ენერგიის და  ბუნებრივი რესურსების ეფექტურად გამოყენების, გარემოს დაცვის და მდგრადი განვიტარების ხელშეწყობას საქართველოში. დაინტერესებული მხარეების მონაწილეობის უზრუნველსაყოფად პროექტის ფარგლებში ჩამოყალიბდა პროექტის ხელმძღვანელი კომიტეტი. ხელმძღვანელი კომიტეტის წევრები არიან საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს, ეკონომიკისა და მდგრადი განვიტარების სამინისტროს წარმომადგენლები – EAP GREEN პროგრამის საკონტაქტო პირები საქართველოში. კომიტეტის შემადგენლობაში არიან ასევე ბიზნეს სექტორის, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის, კავკასიის რეგიონული გარემოსდაცვითი ცენტრის და საქართველოს ენერგოეფექტურობის ცენტრის დირექტორები. კომიტეტის შეხვედრები იმართება წელიწადში ორჯერ ან მეტჯერ, რათა წევრებმა განახორციელონ პროექტის მიმდინარეობის მონიტორინგი, ჩაიბარონ ანგარიშები და მისცენ სახელმძღვანელო მითითებები პროექტის განმახორციელებლებს.

ხელმძღვანელი კომიტეტის წევრები:

    1. ნინო ლაზაშვილი, მდგრადი განვითარების დეპარტამენტის მთავარი სპეციალისტი, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო;
    2. ნინო თხილავა, გარემოსდაცვითი პოლიტიკისა და საერთაშორისო ურთიერთობების დეპარტამენტის უფროსი, საქართველოს გარემოსა და ბუნებრიბი რესურსების დაცვის სამინისტრო;
    3. შალვა ანდღულაძე, ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სრული პროფესორი;
    4. გიროგი აბულაშვილი, საქართველოს ენერგოეფექტურობის ცენტრის დირექტორი;
    5. სოფიკო ახობაძე, კავკასიის რეგიონალური  გარემოსდაცვითი დირექტორი;
    6. ირმა დაუშვილი, დირექტორი, შპს “დიო”;
    7. მიხეილ კორძახია, ვიცე პრეზიდენტი, საქართველოს დამსაქმებელთა ასოცოაცია
    8. ჯიმშერ ქერქაძე, ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სრული პროფესორი;

პროექტის მართვას ახორციელებს UNIDO-ს მთავარი ოფისის (მდებარეობს ქ. ვენაში) სუფთა და მდგრადი წარმოების განყოფილება. პროექტის კოორდინატორი საქართველოში ახორციელებს პროექტის ყოველდღიური საქამინობების დაგეგმვას კოორდინაციას, მონიტორინგს და მართვას, წარმართავს დაინტერესებულ მხარეებთან, ექსპერტებთან და მონაწილე საწარმოებთან ურთიერთობებს.

ჩამოყალიბდა RECP ექსპერტთა ჯგუფი, რომლებმაც პროექტის ფარგლებში გაიარეს მომზადება რესურსეფექტური და სუფთა წარმების მეთოდებში. ისინი ასრულებენ ტექნიკურ შამუშაოებს, კერძოდ, რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების შესაძლებლობების შესწავლას სადემონსტრაციო საწარმოებში და რეკომენდაციების შემუშავებას, საინვესტიციო წინადადებების მოსამზადებლად ტექნიკური და ფინანსური ანალიზის ჩატარებას, კლუბებში გაწევრიანებულ საწარმოებთან ურთიერთობას და საწარმოების ტექნიკური პერსონალის მომზადებას რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების მეთოდებში, ადვოკატირებას, ცნობიერების ამაღლებას და ა.შ.

პროექტის მართვის ორგანიზაციული სტრუქტურა. 

stakeholders